Plecy płaskie - czym są, leczenie

Plecy płaskie to wada postawy w płaszczyźnie strzałkowej, polegająca na nadmiernym spłaszczeniu lub całkowitym zniesieniu naturalnych krzywizn kręgosłupa, takich jak kifoza piersiowa i lordoza lędźwiowa. Fizjologiczne krzywizny kręgosłupa są istotne dla jego amortyzacji i prawidłowego rozkładu obciążeń, które codziennie oddziałują na ciało. Spłaszczenie kręgosłupa zaburza ten proces, co może prowadzić do licznych dolegliwości i ograniczeń. Właściwy kształt kręgosłupa w formie litery "S" zapewnia równowagę, a płaskie plecy, pozbawione tej równowagi, mogą wywoływać problemy zdrowotne zarówno u dzieci, jak i dorosłych pacjentów.

Przyczyny – plecy płaskie

Plecy płaskie mogą mieć podłoże genetyczne lub wynikać z niekorzystnych czynników środowiskowych. Wada postawy uwarunkowana jest często przez brak odpowiedniej aktywności fizycznej, siedzący tryb życia oraz nieodpowiednią ergonomię pracy. W przypadku dzieci, szczególnie w wieku przedszkolnym, naturalne krzywizny kręgosłupa mogą nie być jeszcze w pełni ukształtowane, co nie jest powodem do niepokoju. Problem pojawia się, gdy w późniejszym wieku kręgosłup nie przyjmuje właściwych krzywizn. U osób dorosłych płaskie plecy często wynikają z obniżonego napięcia mięśniowego, będącego skutkiem ograniczonej aktywności ruchowej. Długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej zmniejsza przodopochylenie miednicy, co prowadzi do osłabienia mięśni grzbietu i powstawania zaburzeń postawy.

Plecy płaskie – objawy

Płaskie plecy charakteryzują się spłyceniem lub brakiem fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, co widoczne jest zwłaszcza w odcinku piersiowym i lędźwiowym. Brak naturalnej lordozy lędźwiowej oraz kifozy piersiowej powoduje, że kręgosłup przyjmuje nienaturalnie prosty kształt. Do objawów płaskich pleców należą także:

• Zmniejszenie przodopochylenia miednicy – miednica jest bardziej wyprostowana, co zaburza równowagę całego tułowia.
• Spłaszczenie klatki piersiowej – klatka piersiowa staje się mniej ruchoma, co może prowadzić do zmniejszenia pojemności płuc.
• Odstające łopatki i wysunięcie barków do przodu – spłaszczenie kręgosłupa wiąże się z nieprawidłowym ułożeniem barków, co wpływa na ruchomość w stawach ramiennych.
• Osłabienie mięśni grzbietu – mięśnie odpowiedzialne za utrzymanie prawidłowej postawy ulegają osłabieniu, co może prowadzić do bólów pleców i głowy.
• Bóle pleców oraz głowy – osłabiona amortyzacja kręgosłupa sprzyja przeciążeniom i zmianom zwyrodnieniowym, które mogą być źródłem chronicznego bólu.

Plecy płaskie – fizjoterapia

Fizjoterapia jest kluczowym elementem leczenia pleców płaskich, ponieważ skupia się na przywróceniu prawidłowej ruchomości kręgosłupa i odbudowie fizjologicznych krzywizn. Terapeuta przeprowadza szczegółowy wywiad oraz ocenia postawę pacjenta, aby dostosować indywidualny plan ćwiczeń. Celem terapii jest:

• Wzmacnianie osłabionych mięśni grzbietu i tułowia – dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom pacjent uczy się aktywizować mięśnie odpowiedzialne za prawidłową postawę.
• Rozciąganie przykurczonych mięśni – w tym mięśni karku, pośladków, oraz mięśni kulszowo-goleniowych, co pozwala na zwiększenie ruchomości w stawach.
• Poprawa przodopochylenia miednicy – poprzez ćwiczenia aktywizujące mięśnie biodrowo-lędźwiowe oraz proste uda, fizjoterapeuta pomaga przywrócić prawidłowy kąt ustawienia miednicy.
• Zwiększenie ruchomości klatki piersiowej – poprzez ćwiczenia oddechowe, pacjent uczy się prawidłowego oddychania, co ma korzystny wpływ na pojemność płuc.

Przykłady ćwiczeń na plecy płaskie

• Leżenie na plecach z wałkiem – wałek lub zwinięty ręcznik umieszcza się pod odcinkiem lędźwiowym, co naturalnie pogłębia lordozę. Ta pozycja wspomaga korygowanie krzywizn.
• Koci grzbiet – w pozycji klęku podpartego naprzemiennie uwypuklamy i spłaszczamy kręgosłup, co wzmacnia mięśnie tułowia i przywraca prawidłową ruchomość kręgosłupa.
• Wznosy bioder – w leżeniu na plecach, pacjent unosi biodra do góry, napinając pośladki, co wpływa na wzmocnienie odcinka lędźwiowego oraz mięśni pośladkowych.
• Rotacja tułowia na piłce – siad na piłce i wykonywanie skrętów tułowia pozwala na rozciągnięcie mięśni i poprawę ruchomości kręgosłupa.
• Deska z naprzemiennym unoszeniem kończyn – pozycja deski, w której pacjent unosi naprzemiennie rękę i nogę, wzmacniając mięśnie grzbietu i poprawiając stabilność.

Leczenie pleców płaskich – techniki wspomagające

Leczenie pleców płaskich nie ogranicza się jedynie do ćwiczeń. Fizjoterapia może obejmować także techniki wspomagające, takie jak masaż leczniczy, który ma za zadanie rozluźnić napięte mięśnie i pobudzić osłabione tkanki. W sytuacjach ograniczenia ruchomości w stawach kręgosłupa warto rozważyć terapię manualną, która pomaga przywrócić naturalną mobilność. Ponadto, korzystnym uzupełnieniem terapii może być kinesiotaping, który wspomaga utrzymanie prawidłowej postawy i chroni przed nawrotem wad postawy.

Profilaktyka i zmiana nawyków

W leczeniu płaskich pleców istotne jest nie tylko wykonanie ćwiczeń, ale również zmiana nawyków, które mogą nasilać wadę postawy. Pacjent powinien zwrócić uwagę na odpowiednią ergonomię w pracy i codziennym życiu. Długotrwałe siedzenie bez przerw może przyczyniać się do pogłębiania wad postawy, dlatego regularna aktywność fizyczna, jak spacery, pływanie, czy joga, jest szczególnie zalecana. Warto pamiętać, że dla zdrowia kręgosłupa korzystna jest każda forma ruchu, która wspiera jego prawidłową ruchomość i wzmacnia mięśnie grzbietu.

Podsumowanie

Plecy płaskie to wada postawy, której nie należy bagatelizować. Wczesna diagnostyka oraz odpowiednia terapia mogą skutecznie przeciwdziałać niekorzystnym skutkom tej wady, takim jak bóle pleców, ograniczenie ruchomości czy zmiany zwyrodnieniowe. Fizjoterapia, prowadzona pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty, jest podstawą leczenia pleców płaskich i pozwala na powrót do pełnej sprawności ruchowej.