Plecy płaskie to wada postawy w płaszczyźnie strzałkowej, polegająca na nadmiernym spłaszczeniu lub całkowitym zniesieniu naturalnych krzywizn kręgosłupa, takich jak kifoza piersiowa i lordoza lędźwiowa. Fizjologiczne krzywizny kręgosłupa są istotne dla jego amortyzacji i prawidłowego rozkładu obciążeń, które codziennie oddziałują na ciało. Spłaszczenie kręgosłupa zaburza ten proces, co może prowadzić do licznych dolegliwości i ograniczeń. Właściwy kształt kręgosłupa w formie litery "S" zapewnia równowagę, a płaskie plecy, pozbawione tej równowagi, mogą wywoływać problemy zdrowotne zarówno u dzieci, jak i dorosłych pacjentów.
Plecy płaskie mogą mieć podłoże genetyczne lub wynikać z niekorzystnych czynników środowiskowych. Wada postawy uwarunkowana jest często przez brak odpowiedniej aktywności fizycznej, siedzący tryb życia oraz nieodpowiednią ergonomię pracy. W przypadku dzieci, szczególnie w wieku przedszkolnym, naturalne krzywizny kręgosłupa mogą nie być jeszcze w pełni ukształtowane, co nie jest powodem do niepokoju. Problem pojawia się, gdy w późniejszym wieku kręgosłup nie przyjmuje właściwych krzywizn. U osób dorosłych płaskie plecy często wynikają z obniżonego napięcia mięśniowego, będącego skutkiem ograniczonej aktywności ruchowej. Długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej zmniejsza przodopochylenie miednicy, co prowadzi do osłabienia mięśni grzbietu i powstawania zaburzeń postawy.
Płaskie plecy charakteryzują się spłyceniem lub brakiem fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, co widoczne jest zwłaszcza w odcinku piersiowym i lędźwiowym. Brak naturalnej lordozy lędźwiowej oraz kifozy piersiowej powoduje, że kręgosłup przyjmuje nienaturalnie prosty kształt. Do objawów płaskich pleców należą także:
Fizjoterapia jest kluczowym elementem leczenia pleców płaskich, ponieważ skupia się na przywróceniu prawidłowej ruchomości kręgosłupa i odbudowie fizjologicznych krzywizn. Terapeuta przeprowadza szczegółowy wywiad oraz ocenia postawę pacjenta, aby dostosować indywidualny plan ćwiczeń. Celem terapii jest:
Przykłady ćwiczeń na plecy płaskie
Leczenie pleców płaskich nie ogranicza się jedynie do ćwiczeń. Fizjoterapia może obejmować także techniki wspomagające, takie jak masaż leczniczy, który ma za zadanie rozluźnić napięte mięśnie i pobudzić osłabione tkanki. W sytuacjach ograniczenia ruchomości w stawach kręgosłupa warto rozważyć terapię manualną, która pomaga przywrócić naturalną mobilność. Ponadto, korzystnym uzupełnieniem terapii może być kinesiotaping, który wspomaga utrzymanie prawidłowej postawy i chroni przed nawrotem wad postawy.
W leczeniu płaskich pleców istotne jest nie tylko wykonanie ćwiczeń, ale również zmiana nawyków, które mogą nasilać wadę postawy. Pacjent powinien zwrócić uwagę na odpowiednią ergonomię w pracy i codziennym życiu. Długotrwałe siedzenie bez przerw może przyczyniać się do pogłębiania wad postawy, dlatego regularna aktywność fizyczna, jak spacery, pływanie, czy joga, jest szczególnie zalecana. Warto pamiętać, że dla zdrowia kręgosłupa korzystna jest każda forma ruchu, która wspiera jego prawidłową ruchomość i wzmacnia mięśnie grzbietu.
Plecy płaskie to wada postawy, której nie należy bagatelizować. Wczesna diagnostyka oraz odpowiednia terapia mogą skutecznie przeciwdziałać niekorzystnym skutkom tej wady, takim jak bóle pleców, ograniczenie ruchomości czy zmiany zwyrodnieniowe. Fizjoterapia, prowadzona pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty, jest podstawą leczenia pleców płaskich i pozwala na powrót do pełnej sprawności ruchowej.