Płaskostopie podłużne to deformacja stopy, w której dochodzi do obniżenia łuku podłużnego, przez co cała stopa dotyka podłoża. Zjawisko to ma duży wpływ na biomechanikę ciała, powodując nie tylko problemy ze stopami, ale także zaburzenia w wyższych częściach aparatu ruchowego, takich jak kolana, biodra czy kręgosłup. W prawidłowej stopie łuk podłużny stanowi wsparcie, rozkładając ciężar ciała na trzy punkty: piętę oraz głowy pierwszej i piątej kości śródstopia. W przypadku płaskostopia podłużnego, ten łuk ulega obniżeniu, co zaburza równowagę ciała i może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych.
Jak rozpoznać płaskostopie podłużne?
Płaskostopie podłużne objawy mogą być różnorodne, choć w wielu przypadkach deformacja ta rozwija się stopniowo, a początkowe objawy są łagodne. U dzieci w wieku do około 3 roku życia płaskostopie jest fizjologiczne, związane z rozwojem i kształtowaniem się stóp. Wtedy mówimy o tzw. płaskostopiu fizjologicznym, które samoistnie zanika w miarę rozwoju łuku stopy. Dopiero po 7. roku życia, jeśli deformacja się utrzymuje, warto zwrócić uwagę na możliwe płaskostopie podłużne, które może wymagać konsultacji z ortopedą dziecięcym.
U dorosłych natomiast objawy płaskostopia podłużnego są bardziej wyraźne. Wśród najczęstszych symptomów wymienia się dolegliwości bólowe, zwłaszcza w obrębie ścięgna piszczelowego tylnego, przyśrodkowej części stopy oraz okolicy pięty. Ponadto, może dochodzić do bólu w stawach skokowych, a także problemów z kolanami i kręgosłupem, ponieważ niewłaściwe ustawienie stóp wpływa na postawę całego ciała. Zniekształcenie stopy może także prowadzić do problemów z obuwiem – wewnętrzna strona butów może zużywać się szybciej, a w bardziej zaawansowanych przypadkach pojawiają się także odciski czy modzele na stopach.
Przyczyny płaskostopia podłużnego
Płaskostopie podłużne ma wiele przyczyn, które mogą występować zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłości. Do najczęstszych czynników prowadzących do tego schorzenia zalicza się osłabienie aparatu więzadłowo-mięśniowego, urazy stóp, a także wrodzoną wiotkość torebki stawowej. U dzieci płaskostopie może występować w wyniku nieprawidłowego rozwoju więzadeł, mięśni oraz ścięgien w trakcie wczesnego rozwoju.
U dorosłych natomiast czynniki ryzyka to przede wszystkim nadwaga, noszenie niewłaściwego obuwia, w tym butów na wysokim obcasie, czy również choroby reumatoidalne, które osłabiają tkanki więzadłowe i ścięgno piszczelowe tylne. Często płaskostopie podłużne występuje również u osób, które długo stoją w pracy, a także w wyniku długotrwałych urazów kości stopy. Istnieje również silny związek z predyspozycjami genetycznymi – jeżeli ktoś z rodziny miał płaskostopie, ryzyko wystąpienia deformacji wzrasta.
Płaskostopie podłużne - leczenie
Leczenie płaskostopia podłużnego zależy od stopnia zaawansowania deformacji. W przypadku dzieci, które jeszcze nie ukończyły 7. roku życia, płaskostopie często ustępuje samoistnie, dlatego w tym okresie nie ma potrzeby wprowadzania intensywnego leczenia. W wielu przypadkach wystarczą odpowiednie ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy i regularne noszenie obuwia ortopedycznego, które pomoże w prawidłowym kształtowaniu się łuku podłużnego.
W przypadku dorosłych leczenie płaskostopia podłużnego opiera się głównie na stosowaniu wkładek ortopedycznych, które pomagają przywrócić naturalny kształt łuku podłużnego i poprawić komfort chodzenia. Ważne jest, aby wkładki były dostosowane indywidualnie do stopy pacjenta, co pozwala uniknąć dalszego pogłębiania deformacji. W przypadkach bardziej zaawansowanych, kiedy deformacja prowadzi do silnych dolegliwości bólowych lub zaburzeń w funkcjonowaniu innych stawów, może być konieczne leczenie operacyjne.
Ćwiczenia na płaskostopie podłużne
Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu płaskostopia podłużnego, szczególnie w przypadku dzieci oraz osób, które nie wymagają interwencji chirurgicznej. Ćwiczenia, które pomagają w wzmocnieniu mięśni stóp i poprawie ich funkcji, mogą znacząco wpłynąć na poprawę stanu pacjenta. Przykładowe ćwiczenia obejmują:
- chodzenie na palcach i piętach – naprzemienne chodzenie na palcach i piętach wzmacnia mięśnie stopy oraz poprawia jej elastyczność,
- chodzenie boso po różnych nawierzchniach – chodzenie po piasku, trawie lub nawet po nierównych powierzchniach pomaga w naturalnym wzmacnianiu łuku podłużnego stopy,
- chwytanie przedmiotów palcami – ćwiczenie to wzmacnia palce oraz poprawia koordynację mięśni stopy,
- ćwiczenia na podnoszenie wewnętrznej części stopy – unoszenie brzegu wewnętrznego stopy przy jednoczesnym podkurczaniu palców wpływa na poprawę ułożenia stopy.
Wkładki ortopedyczne – klucz do skutecznego leczenia płaskostopia
Wkładki ortopedyczne stanowią jeden z najważniejszych elementów leczenia płaskostopia podłużnego, szczególnie w przypadku osób dorosłych. Dobrze dobrane wkładki pomagają w utrzymaniu prawidłowego ustawienia łuku stopy, co w konsekwencji poprawia komfort chodzenia i biegania. Istnieje wiele rodzajów wkładek ortopedycznych, które można dopasować do indywidualnych potrzeb pacjenta, co czyni je jednym z najskuteczniejszych narzędzi w leczeniu tego schorzenia.
Leczenie operacyjne płaskostopia podłużnego
W przypadkach, gdy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, a deformacja jest znaczna, konieczne może być leczenie operacyjne. Zabiegi operacyjne na płaskostopie podłużne obejmują korekcję kości śródstopia, przeszczepienie ścięgien czy zastosowanie implantów. W bardziej zaawansowanych przypadkach może być konieczne także wykonanie osteotomii kości piętowej lub artrodezy stawu skokowo-piętowego. Operacja jest zazwyczaj wskazana wtedy, gdy deformacja prowadzi do silnych dolegliwości bólowych lub problemów z poruszaniem się.
Zadbaj o swoje stopy – skorzystaj z pomocy specjalisty
Płaskostopie podłużne, choć jest powszechnym schorzeniem, wymaga odpowiedniej diagnozy i leczenia. Jeśli zauważasz u siebie lub swojego dziecka objawy, takie jak ból w okolicach stóp, koślawość pięty czy trudności w chodzeniu, warto skonsultować się ze specjalistą. Dobrze dobrane leczenie, w tym ćwiczenia, wkładki ortopedyczne czy w bardziej zaawansowanych przypadkach operacja, mogą znacząco poprawić komfort życia.
Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości lub potrzebujesz pomocy w leczeniu płaskostopia, zapraszam do kontaktu. Jako fizjoterapeutka specjalizująca się w ortopedii i terapii wad postawy, oferuję indywidualne podejście i pomoc w doborze odpowiednich metod leczenia.